Nhiều cha mẹ băn khoăn có nênđể mặc trẻ đói sẽ đòi ăn hay không? Xung quanh chuyện này còn có thêm vài bí quyết khác như cứ cho trẻ uống sữa cầm hơi hoặc những lời than phiền và chia sẻ: “Tôi cũng áp dụng cách để trẻ nhịn đói, tưởng rằng trẻ ăn tốt hơn nhưng không phải. Dường như trẻ không biết đói như thế nào nữa, nhịn cả ngày nhưng cũng không chịu ăn, xót con quá mẹ đành bỏ cuộc trước con vậy”.
Rất nhiều câu hỏi, băn khoăn và chỉ dẫn xoay quanh “Liệu con đói con có thực sự chịu ăn và khi nào con mới đói?”. Tuy nhiên, liệu cha mẹ có thực sự hiểu và làm đúng nguyên tắc “Bỏ mặc con đói thì trẻ sẽ tự ăn”.
Hiểu lầm và dẫn đến thực hành sai nguyên tắc để mặc trẻ đói sẽ đòi ăn
Phần đông cha mẹ hiểu và làm sai cách “bỏ mặc trẻ đói”, đơn giản chúng ta dùng từ sai dẫn đến hành vi chúng ta làm không đúng. Hiện nay đang tồn tại 2 cách hiểu lầm và dẫn đến 2 hành vi sai như sau:
1. “Để mặc con đói” được hiểu lầm là để trẻ hết năng lượng và không cung cấp đồ ăn cho trẻ. Có 1 vấn đề bạn quên rằng trẻ con không biết hoặc chưa biết cách diễn đạt cho bạn hiểu cơn đói như thế nào. Hơn nữa, trẻ cũng quên rất nhanh nếu trẻ có cái gì đó choán lấy tâm trí của trẻ, như Ipad, điện thoại, trò chơi… Điều này làm trẻ không nhận biết sự đói, mất dần năng lượng nội tại, nhưng hoạt động vẫn bình thường. Kết quả tạo cho bạn cảm giác thắc mắc “Tại sao trẻ không đói”. Nhưng việc mất năng lượng “ẩn” này lâu ngày sẽ ảnh hưởng đến sự tăng trưởng của trẻ.
2. “Để mặc con đói” được hiểu lầm là cứ bỏ bữa chính cho trẻ và thêm nhiều bữa phụ và cho uống sữa bù vào. Trong trường hợp này, trẻ cũng không nhận ra dấu hiệu đói nào cả, thậm chí trẻ có cảm giác như “được chiến thắng mẹ với bữa chính nhàm chán”. Ừ vẫn có bữa phụ thôi mà! Kết quả, trẻ cũng không cần phải ăn trong bữa chính, cứ thích bữa nào thì ăn thôi. Người mẹ trở nên bất lực trong quản lý bữa ăn ở trẻ.
Cách thực hành nguyên tắc “để mặc trẻ đói sẽ đòi ăn” đúng
“Để mặc trẻ đói” nên được hiểu là “dạy trẻ hiểu dấu hiệu đói”. Điều này có nghĩa là 1 chiến lược giáo dục, hơn là 1 hành động “để mặc” chờ kết quả. Vậy bạn cần làm gì để dạy trẻ hiểu dấu hiệu đói? Có 3 cách làm, tùy vào từng trường hợp bạn chỉ cần dùng 1 cách, nhưng đôi lúc phải kết hợp cả 3.
1. Giãn bữa ăn từ 30-50% khoảng cách giữa 2 thời điểm ăn
Nhiều bạn cho rằng: “Thật mất công vì nó cũng không ăn đâu, để 5-6 tiếng còn chưa ăn nữa”. Thực tế, cách làm này có mục đích riêng. Nó nhằm tìm thời điểm hứng thú để trẻ chịu ăn và cũng tạo cơ hội cho trẻ bộc lộ dấu hiệu đói. Thời gian đầu sẽ hơi cực nhưng bạn sẽ sướng khi trẻ biết bộc lộ dấu hiệu đói. Bỏ mặc liên tục 1 thời gian hoặc cứ bỏ bữa như thường lệ là chưa đúng.
2. Để đồ ăn xung quanh khu vực chơi
Cách này khá hữu hiệu với các bé vốn hiếu động và khó chịu mỗi khi ngồi lên bàn ăn và ít chịu ăn đúng bữa. Bạn chuẩn bị tầm 2-3 món thức ăn xung quanh khu vực trẻ hay chơi. Tuy nhiên, cần lưu ý:
Thứ nhất, loại thức ăn nên tránh là bánh kẹo, nước ngọt mà nên là những loại dinh dưỡng dễ để bé cầm tay như bánh nhạt, cơm cuộn, trứng chiên, hạt…
Thứ 2, chúng ta đồng ý với nhau rằng: những bữa này là mini, nên nó cần chọn lọc và dọn lên không quá 8 lần trong ngày, mỗi lần chỉ tồn tại 30-40 phút, khi dọn lên bạn nhớ nhắc trẻ biết có hiện diện những món nào và để ở đâu.
Một lần nữa, hơi cực nhưng đáng làm. Nếu bạn không có ở nhà thì có thể nhờ người giúp việc hoặc ông bà làm giúp.
Thứ 3, đừng đặt nặng trẻ phải ăn hết những thứ bạn dọn lên, hãy để trẻ tự tìm dấu hiệu đói và tự quyết định lượng ăn.
3. Chờ lượt đến khi chấp nhận
Cách này sẽ thích hợp với các bé vừa nhìn thấy thức ăn thì đã từ chối hoặc cố tình chạy né tránh. Tôi từng gặp nhiều trường hợp mà các bé sử dụng nhiều tiểu xảo để né tránh cha mẹ như bịt miệng, đòi dẫn đi lòng vòng, lắc đầu ngó nghiêng khi thấy muỗng đút hoặc kéo dài bữa ăn rất lâu. Vấn đề các bé gặp thường là chưa chuẩn bị tâm lý chấp nhận ăn. Có thể có rất nhiều lí do như đang chơi, đang xem TV hoặc đơn giản thấy chán phải ngồi vào bàn ăn mà đôi lúc chưa chuẩn bị tâm lý thay đổi. Một cách hữu hiệu là “chờ đến lượt sau” sẽ phá vỡ tâm lý này dễ hơn bạn tưởng.
Nếu trẻ chống đối bữa ăn bằng các tiểu xảo trên một cách dữ dội hoặc có chiến lược (có đùa giỡn với bạn), hãy ngưng và dọn đồ ăn, chờ đến lượt sau. Chờ bao lâu là được khuyên? Hãy đợi ít nhất 40 phút và gọi bé vào ăn lại. Nhớ 1 nguyên tắc rằng: Không có gì cần tranh luận với trẻ trong tình huống này. Càng tranh luận, trẻ càng thắng thế và càng biếng ăn.
BS Anh Nguyễn
Tác giả: Làm mẹ không áp lực
Vài nét về tác giả
Bác sĩ dinh dưỡng Anh Nguyễn hiện đang công tác tại ĐH Worcester-Anh, là thành viên của Hiệp Hội Dinh Dưỡng Lâm Sàng Anh (The British Association for Applied Nutrition and Nutritional Therapy). Bác sĩ có nhiều bài viết tư vấn về việc chăm sóc sức khỏe cho Mẹ&bé trên trang cá nhân, cũng là đồng tác giả của cuốn sách “Làm mẹ không áp lực”.